IJsvogel informatie

Regelmatig worden er in Amstelveen ijsvogels waargenomen. Vaak in de vorm van een blauwe schicht die over het water scheert: snel en in een rechte lijn, met een snorrende vleugelslag, afgewisseld met een korte glijvlucht en vliegend boven het wateroppervlak. Maar vaak is de vogel niet eens te zien, maar wel te horen met zijn kenmerkende scherp en luid tie-tie, in de vlucht meestal tie, ook wel tie-ie-ie-ie.

IJsvogel gezien?

De gemeente Amstelveen wil graag weten waar binnen de gemeente ijsvogels leven. Door inzicht te hebben in het leefgebied van ijsvogels kunnen er eventueel beschermingsmaatregelen genomen worden. Heb je een ijsvogel gezien? Geef dit dan door via nmedichtbij.nl/ijsvogel.

Voedsel

Het voedsel van een ijsvogel bestaat voor 99% uit visjes van 3 tot 9 cm lang, daarnaast wordt ook een enkele keer een waterinsect of kikker(visje) gegeten. De ijsvogel is vaak te vinden op een vaste uitkijkpost nabij het water vanwaar hij zijn prooidieren gadeslaat. De ijsvogel zit meestal onbeweeglijk stil op zijn uitkijkplaats, vaak met de vleugels gespreid en de snavel half open. De uitkijkplaats bevindt zich zo’n één tot drie meter boven het water. Een tak die over het water uitsteekt is hiervoor geschikt maar ook beschaduwde overhangende struiken worden hiervoor wel gebruikt. Met zijn scherpe ogen kan hij in helder water de precieze positie van zijn prooi bepalen, waarna hij met snavel naar voren op zijn prooi duikt. De prooi bevindt zich meestal niet meer dan 25 cm onder het wateroppervlak. Als een visje zich laat zien wordt het met een snelle duikvlucht verschalkt. Iedere ijsvogel heeft zijn eigen favoriete uitkijkplaats vanwaar hij duikt. Als de uitkijkplaats te laag is, vliegt hij eerst omhoog waarna hij naar beneden duikt. Ook kan de vogel boven het water “bidden”.

Duiken

Bij het jagen op vis duikt de ijsvogel bijna loodrecht op zijn prooi, waardoor hij met hoge snelheid het wateroppervlak kan doorbreken. Om deze snelheid te ontwikkelen slaat hij tijdens de duik kort met zijn vleugels. Bij voldoende snelheid kan hij tot een diepte van een meter duiken, maar meestal duikt hij niet meer dan enkele decimeters.

Doorslikken prooi

De ijsvogel verlaat direct na de vangstpoging het water. Met één slag van de korte, sterke vleugels kan hij zich uit het water heffen en wegvliegen. Hij vliegt hierna naar een zitplaats, waar hij het visje doodslaat tegen de tak waar hij op zit. Hierna wordt de prooi in zijn geheel doorgeslikt met de kop eerst. Zo wordt voorkomen dat eventuele stekels van de prooi zich vastzetten in de keel en de vogel zouden doen stikken. Mocht de ijsvogel de vis niet met zijn snavel kunnen draaien dan wordt deze eerst in de lucht gegooid.

Leeftijd en doodsoorzaken

IJsvogels worden ongeveer 15 jaar, door de hoge sterftecijfers in het eerste levensjaar ligt de gemiddelde leeftijd op ongeveer twee jaar. Natuurlijke vijanden zijn onder andere boomvalk en sperwer. Jonge ijsvogels lopen ook gevaar in de broedholte van bunzing, hermelijn, rat, enz. Overige doodsoorzaken zijn dat ze tegen ramen en auto’s aanvliegen, te weinig voedselaanbod in de winter (dichtgevroren water) hebben, huiskatten en netten over (tuin)vijvers waar ze in verstrikt raken.

IJsvogel in de winter

Als sloten, plassen en meren in de winter bevroren raken kan de ijsvogel niet bij zijn voedsel. Hij wordt dan nog wel gezien bij wakken om toch een visje te kunnen vangen. Het is misschien de reden waarom hij in Nederland de naam ijsvogel heeft gekregen. In een strenge winter kan in Nederland de helft van de ijsvogels sterven door gebrek aan voedsel.